Klasa V - Jaki to dźwięk?

Temat: Jaki to dźwięk?

Co będziecie dzisiaj robić?

- Przypomnicie sobie cechy dźwięku,

- Dowiecie się, czym jest muzyka wokalna,

- Przypomnicie sobie, jak rozróżniać głosy ludzkie: sopran, alt, tenor, bas
- Dowiecie się, jak powstaje głos

Dźwięk posiada szereg cech, które potrafimy rozpoznać bez przyrządów, za pomocą samego słuchu. Są to: wysokość, czas trwania, głośność i barwa dźwięku.

Wysokość dźwięku zależy od częstotliwości drgań. Częstotliwość wzrasta wraz ze zmniejszeniem się fizycznych wymiarów ciała drgającego (np. cieńsza struna, cieńsza płytka metalowa, słup powietrza zamknięty w węższej rurce) oraz przy większym jego napięciu (np. napięcie strun na skrzypcach, błon na kotłach).

Czas trwania dźwięku zależy od długości trwania drgań określonego ciała elastycznego; zależy przede wszystkim od grającego. W niektórych instrumentach wydobyty dźwięk zanika (np. na harfie, fortepianie (bez użycia pedału)) – dla przedłużenia trzeba go ponownie wydobyć.

Głośność dźwięku to subiektywnie postrzegana cecha, umożliwiająca uporządkowanie dźwięków od cichych do głośnych; dźwięki o różnej głośności składają się w utworze muzycznym na jego dynamikę; w zapisie muzycznym głośność (dynamika) jest określana za pomocą umownych znaków graficznych i oznaczeń słownych, np.: forte, piano, crescendo, diminuendo.

Barwa dźwięku to również subiektywna cecha dźwięku odczuwana słuchem, odróżniająca od siebie dźwięki o tej samej głośności i wysokości (wytwarzane przez różne źródła, np.: instrumenty muzyczne, głosy ludzi, ptaków i zwierząt, hałasy maszyn); w muzyce kształtowanie barwy dźwięku w utworze wpływa na kolorystykę utworu.

Muzyka wokalna 

Utwór muzyczny jest zwykle przeznaczony do wykonania przez jakiś określony instrument lub zespół, np. skrzypce, fortepian, głos ludzki lub orkiestrę. Nie jest obojętne czy dany utwór zostanie wykonany na ksylofonie, na harfie, przez chór męski czy orkiestrę. Chodzi tu bowiem o wykorzystanie barwy instrumentu i jego technicznych możliwości. Kompozytor bierze pod uwagę cechy danego instrumentu: skalę, barwę dźwięku, ruchliwość, a także sposoby gry.

Najbliższym człowiekowi instrumentem, najbardziej naturalnym jest jego głos. Stąd najpierw rozwija się muzyka wokalna solowa oraz zespołowa, później dopiero instrumentalna.

Jak powstaje głos?

W głosie ludzkim dźwięk powstaje ze złożonego działania szeregu narządów:

• tchawica z krtanią i umieszczone w niej więzadła głosowe;
• płuca wraz z przeponą (aparat oddechowy);
• nasada, tj. znajdująca się nad krtanią jama gardłowa i nosowa (komory rezonansowe) oraz język, zęby i wargi.

Więzadła głosowe posiadają zdolność zbliżania się i rozsuwania, co umożliwia regulowanie (strojenie) głośni. Źródłem dźwięku głosu ludzkiego jest drgający słup powietrza, wprowadzony w drganie podczas przechodzenia przez więzadła. Zmieniający się układ i napięcie więzadeł nadaje głosowi odpowiednią wysokość i dynamikę.
Dźwięk przechodząc przez nasadę, wzmacnia się i nabiera odpowiedniej barwy brzmieniowej. Za pomocą mięśni warg, języka i podniebienia głos łączy się z mową, tworząc śpiew.

Rodzaje głosów ludzkich – typologia ogólna.

dziecięce lub chłopięce – soprany, alty

żeńskie – soprany, mezzosoprany, alty

męskie – tenory, barytony, basy

ZADANIE 1

źródło: https://epodreczniki.pl/a/jaki-to-glos---zagadki-i-zabawy-wokalne/DhPkQnIzU