Klasa IV

 Temat: Wielkanocne tradycje

Co będziemy dziś robić?
- Porozmawiamy o polskich zwyczajach związanych z Wielkanocą,
- Posłuchacie wielkanocnej muzyki
- Wykonacie wielkanocną piosenkę na instrumentach

Na dzisiejszej lekcji popracujemy trochę z nutami, więc przypomnijmy sobie wartości nut:



Wiosna już nadeszła, teraz czekają nas święta Wielkanocne. Wiążą się one z różnego rodzaju zwyczajami i obrzędami.

Wielkanoc kojarzy się z pieczeniem bab i mazurków, malowaniem pisanek, szykowaniem koszyczka ze święconką oraz śmigusem - dyngusem, czyli polewaniem się wodą w Poniedziałek Wielkanocny.

Niektóre tradycje występują tylko w jednym regionie. Na przykład w Małopolsce w Niedzielę Palmową wiejskie gospodarstwa odwiedzają pucheroki, czyli chłopcy w wysokich, spiczastych czapkach z kolorowej bibuły.

Kolejnym zwyczajem jest barabanienie, czyli bębnienie na wielkim kotle praktykowane w nocy z Wielkiej Soboty na Wielką Niedzielę w Iłży.

Zwyczaj nazywany Emaus praktykowany w Poniedziałek Wielkanocny w niektórych miejscowościach Polski, Czech i Słowacji. Najbardziej popularny jest emaus krakowski, forma odpustu, któremu towarzyszą kramy z kiermaszem zabawek ludowych, strzelnice sportowe, karuzele dla dzieci, loterie fantowe.

W Poniedziałek Wielkanocny odbywało się chodzenie z kurkiem, co oznaczało, że młodzieńcy wozili po wsi żywego koguta (kurka) na, bogato przystrojonym, dwukołowym wózku do którego był przywiązany ptak.

Z czasem żywego ptaka zastąpiono sztucznym: ulepionym z gliny, pieczonym z ciasta, wycinanym z deski lub dyni, często obklejony pierzem. Tradycyjnie wózek dyngusowy malowano na czerwono i zdobiono suszonymi źdźbłami zbóż, traw i kwiatów. Ozdabiano go również koralikami, błyskotkami, kolorowymi wstążkami, a nawet lalkami w strojach ludowych. 

 Walatka - dawna zabawa wielkanocna. Polegała na takim toczeniu pisanek po stole, by się zderzyły. Właściciel „silniejszego” jajka zabierał rozbitą pisankę przeciwnika. W innym wariancie walatki jajka brano do ręki i stukano się ich czubkami.

Zwyczaj chodzenia z gaikiem ma tradycję jeszcze przedchrześcijańską. Była to mała sosenka świerk lub inne drzewo (gałąź) iglaste przystrojone kolorowymi wstążkami i kwiatami.

Ćwiczenie 1

Dopasuj obrazek przedstawiający zwyczaj wiosenny bądź wielkanocny z jego opisem:

W okresie wielkanocnym chrześcijanie często używają radosnego okrzyku "Alleluja!". Pojawia się on na kartkach pocztowych, można usłyszeć go także w kościele i w domu. Pochodzi z Biblii i oznacza "Chwalcie Pana!"

Posłuchajmy!

Jerzy Fryderyk Haendel

Alleluja z oratorium Mesjasz

Zaśpiewajmy!

Wielkanocna piosenka

(tekst i zapis nutowy podręcznik s. 100)

Są takie święta raz do roku,
co budzą życie, budzą czas.
Wszystko rozkwita w słońca blasku
i wielka miłość rośnie w nas.
Miłość do ludzi, do przyrody
w zielone każdy z wiosną gra.
Już zima poszła spać za morza
a w naszych sercach radość trwa.

Ref. Kolorowe pisanki przez dzieci malowane,
pierwsze bazie, pierwiosnki, bratki wiosna nam śle.
Białe z cukru baranki jak zaczarowane,
małe, żółte kurczątka, zniknął cały już śnieg.
W piecu rosną sękacze, baby wielkanocne
I mazurek „filutek”, spójrzcie tam pierwszy liść.
Według starej recepty babcia barszcz ugotuje,
przyjdzie cała rodzina na te święta już dziś.

Czas ciepłe kurtki w szafie schować
i w naftaliny ukryć świat.
W szufladzie zaśnie czapka zimowa,
narty i sanki pójdą spać.
Bocian powrócił na swe gniazdo,
już leśnych kwiatów czujesz woń.
A słońce świeci mocno, jasno
i żabi rechot słychać z łąk.