Znajdziecie tu materiały muzyczne, ankiety, zadania, piosenki, teksty i wiele innych treści, które pomogą Wam w ciekawy sposób rozwinąć muzyczne umiejętności i ułatwią nam współpracę ;)
MUZYKA ROZRYWKOWA gatunki muzyczne, które posiadają szeroki odbiór publiczny i są zazwyczaj dystrybuowane oraz promowane w obrębie przemysłu muzycznego.
W głosie ludzkim dźwięk powstaje ze złożonego działania szeregu narządów:
tchawica z krtanią i umieszczone w niej więzadła głosowe;
płuca wraz z przeponą (aparat oddechowy);
nasada, tj. znajdująca się nad krtanią jama gardłowa i nosowa (komory rezonansowe) oraz język, zęby i wargi.
Dźwięk posiada szereg cech, które potrafimy rozpoznać bez przyrządów, za pomocą samego słuchu. Są to: wysokość, czas trwania, głośność i barwa dźwięku.
Wysokość dźwięku zależy od częstotliwości drgań. Częstotliwość wzrasta wraz ze zmniejszeniem się fizycznych wymiarów ciała drgającego (np. cieńsza struna, cieńsza płytka metalowa, słup powietrza zamknięty w węższej rurce) oraz przy większym jego napięciu (np. napięcie strun na skrzypcach, błon na kotłach).
Czas trwania dźwięku zależy od długości trwania drgań określonego ciała elastycznego; zależy przede wszystkim od grającego. W niektórych instrumentach wydobyty dźwięk zanika (np. na harfie, fortepianie (bez użycia pedału)) – dla przedłużenia trzeba go ponownie wydobyć.
Głośność dźwięku to subiektywnie postrzegana cecha, umożliwiająca uporządkowanie dźwięków od cichych do głośnych; dźwięki o różnej głośności składają się w utworze muzycznym na jego dynamikę; w zapisie muzycznym głośność (dynamika) jest określana za pomocą umownych znaków graficznych i oznaczeń słownych, np.: forte, piano, crescendo, diminuendo.
Barwa dźwięku to również subiektywna cecha dźwięku odczuwana słuchem, odróżniająca od siebie dźwięki o tej samej głośności i wysokości (wytwarzane przez różne źródła, np.: instrumenty muzyczne, głosy ludzi, ptaków i zwierząt, hałasy maszyn); w muzyce kształtowanie barwy dźwięku w utworze wpływa na kolorystykę utworu.
Co będziemy dziś robić? - Porozmawiamy o polskich zwyczajach związanych z Wielkanocą, - Posłuchacie wielkanocnej muzyki - Wykonacie wielkanocną piosenkę na instrumentach Na dzisiejszej lekcji popracujemy trochę z nutami, więc przypomnijmy sobie wartości nut:
Wiosna już nadeszła, teraz czekają nas święta Wielkanocne. Wiążą się one z różnego rodzaju zwyczajami i obrzędami. Wielkanoc kojarzy się z pieczeniem bab i mazurków, malowaniem pisanek, szykowaniem koszyczka ze święconką oraz śmigusem - dyngusem, czyli polewaniem się wodą w Poniedziałek Wielkanocny. Niektóre tradycje występują tylko w jednym regionie. Na przykład w Małopolsce w Niedzielę Palmową wiejskie gospodarstwa odwiedzają pucheroki, czyli chłopcy w wysokich, spiczastych czapkach z kolorowej bibuły.
Kolejnym zwyczajem jest barabanienie, czyli bębnienie na wielkim kotle praktykowane w nocy z Wielkiej Soboty na Wielką Niedzielę w Iłży.
Zwyczaj nazywany Emaus praktykowany w Poniedziałek Wielkanocny w niektórych miejscowościach Polski, Czech i Słowacji. Najbardziej popularny jest emaus krakowski, forma odpustu, któremu towarzyszą kramy z kiermaszem zabawek ludowych, strzelnice sportowe, karuzele dla dzieci, loterie fantowe.
W Poniedziałek Wielkanocny odbywało się chodzenie z kurkiem, co oznaczało, że młodzieńcy wozili po wsi żywego koguta (kurka) na, bogato przystrojonym, dwukołowym wózku do którego był przywiązany ptak.
Z czasem żywego ptaka zastąpiono sztucznym: ulepionym z gliny, pieczonym z ciasta, wycinanym z deski lub dyni, często obklejony pierzem. Tradycyjnie wózek dyngusowy malowano na czerwono i zdobiono suszonymi źdźbłami zbóż, traw i kwiatów. Ozdabiano go również koralikami, błyskotkami, kolorowymi wstążkami, a nawet lalkami w strojach ludowych.
Walatka - dawna zabawa wielkanocna. Polegała na takim toczeniu pisanek po stole, by się zderzyły. Właściciel „silniejszego” jajka zabierał rozbitą pisankę przeciwnika. W innym wariancie walatki jajka brano do ręki i stukano się ich czubkami.
Zwyczaj chodzenia z gaikiem ma tradycję jeszcze przedchrześcijańską. Była to mała sosenka świerk lub inne drzewo (gałąź) iglaste przystrojone kolorowymi wstążkami i kwiatami.
Ćwiczenie 1
Dopasuj obrazek przedstawiający zwyczaj wiosenny bądź wielkanocny z jego opisem:
W okresie wielkanocnym chrześcijanie często używają radosnego okrzyku "Alleluja!". Pojawia się on na kartkach pocztowych, można usłyszeć go także w kościele i w domu. Pochodzi z Biblii i oznacza "Chwalcie Pana!"
Posłuchajmy!
Jerzy Fryderyk Haendel
Alleluja z oratorium Mesjasz
Zaśpiewajmy!
Wielkanocna piosenka
(tekst i zapis nutowy podręcznik s. 100)
Są takie święta raz do roku, co budzą życie, budzą czas. Wszystko rozkwita w słońca blasku i wielka miłość rośnie w nas. Miłość do ludzi, do przyrody w zielone każdy z wiosną gra. Już zima poszła spać za morza a w naszych sercach radość trwa.
Ref. Kolorowe pisanki przez dzieci malowane, pierwsze bazie, pierwiosnki, bratki wiosna nam śle. Białe z cukru baranki jak zaczarowane, małe, żółte kurczątka, zniknął cały już śnieg. W piecu rosną sękacze, baby wielkanocne I mazurek „filutek”, spójrzcie tam pierwszy liść. Według starej recepty babcia barszcz ugotuje, przyjdzie cała rodzina na te święta już dziś.
Czas ciepłe kurtki w szafie schować i w naftaliny ukryć świat. W szufladzie zaśnie czapka zimowa, narty i sanki pójdą spać. Bocian powrócił na swe gniazdo, już leśnych kwiatów czujesz woń. A słońce świeci mocno, jasno i żabi rechot słychać z łąk.
Temat: Muzyka ludowa i instrumenty jej towarzyszące.
фольклор
Co będziecie dzisiaj robić?
- Nauczysz się wymieniać cechy kultury ludowej charakterystyczne dla różnych regionów Polski;
- Nauczysz się identyfikować podstawowe tańce ludowe w różnych regionach Polski;
- Utrwalisz wiadomości związane z POLSKIMI TAŃCAMI NARODOWYMI
- Poznasz ludowe instrumenty
Regiony w poszczególnych częściach Polski
Każda społeczność tworzy i wykonuje muzykę charakterystyczną dla swojej kultury, tradycji i miejsca, w którym żyje. Górale śpiewają o szczytach, które dotykają nieba, mieszkańcy terenów nadmorskich o morzu, o jego pięknie, ale i o niebezpieczeństwach i zagrożeniach, jakie niesie, ludzie z terenów równinnych zachwycają się bezkresem i wielką przestrzenią. Krajobraz miejsca i związane z nim: praca, muzyka i zwyczaje, to folklordanego miejsca. Jest on różny w różnych miejscach kraju.
Obszar, na którym folklor wyróżnia się odrębnymi cechami nazywamy regionem.
Regiony w poszczególnych częściach Polski:
na północy (nad Morzem Bałtyckim) – Pomorze, Kaszuby, Kociewie
na południu (w górach) – Małopolska
w centralnej Polsce – Mazowsze, Region łowicki, Region sieradzki, Region opoczyński
Kozak jest narodowym tańcem Ukrainy utrzymanym w metrum 2/4, w żywym tempie wywodzi się od kozaków - czyli ludu zamieszkującego dzikie stepy. Tańczony jest przez mężczyzn, którzy wykonują przysiady, podskoki, akrobacje oraz wyrzuty nóg. Kobiety w tym tańcu grają drugoplanowe role. Podczas wykonywania kozaka tancerze mają solowe występy, a tempo tańca stopniowo przyśpiesza. Kozak wymaga siły i zwinności. Domra, bandura, teorban czy bałałajka, to instrumenty, przy których akompaniamencie wykonywany jest kozak
Temat: „STRUMYKA FALA SZYBKA WŚRÓD JASNYCH BIEŻY
ŁĄK”. Zapoznanie z pieśnią solową epoki romantyzmu.
Co będziecie dzisiaj robić?
- Poznacie charakterystyczne cechy pieśni epoki romantyzmu
- Posłuchacie utworów muzycznych
- Wykonacie zadania muzyczne
Co to jest pieśń?
Pieśń – utwór muzyczny do tekstu poetyckiego – jest obecna w muzyce od starożytności. Najbardziej rozwinęła się w czasie romantyzmu, była to romantyczna pieśń solowa, czyli pieśń z towarzyszeniem fortepianu. Była wykonywana zarówno przez profesjonalistów na koncertach, jak i przez amatorów, w ramach domowego muzykowania.
Kompozytorzy tworzyli pieśni do tekstów Johanna Wolfganga Goethego, Fryderyka Schillera, Heinricha Heinego, a w Polsce do Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Cypriana Kamila Norwida.
Partia fortepianu w pieśni romantycznej jest równie ważna co głos solowy. Nie jest wyłącznie akompaniamentem, ale współtworzy nastrój, wzmacnia ekspresję tekstu.
Najważniejsi twórcy pieśni pochodzili z kręgu niemieckojęzycznego (Niemcy, Austria), dlatego trzonem pieśni romantycznej jest niemieckojęzyczna forma Lied.
Istnieje kilka rodzajów pieśni
ABA – zbliżona do barokowej arii da capo (pierwsza część się powtarza)
zwrotkowa – posiada najprostszą budowę, kolejne zwrotki są opracowane muzycznie w ten sam sposób
zwrotkowa z refrenem – (pieśń refreniczna, rondowa) odmiana pieśni zwrotkowej, posiada powtarzający się refren
zwrotkowo-wariacyjna, pieśń przekomponowana – jedna (albo kilka) ze zwrotek oparta jest na innym materiale muzycznym, który kontrastuje z pozostałymi, co odzwierciedla zmianę nastroju w tekście
balladowa – najbardziej rozbudowana, muzyka ilustruje to, co dzieje się w tekście
Kompozytorzy tworzący pieśni:
Za twórcę romantycznej pieśni solowej uważa się Franciszka Schuberta.
Stworzył ponad 600 pieśni do tekstów wielkich poetów niemieckich (Goethe, Schiller, Heine). Najbardziej znane pieśni Schuberta to Małgorzata przy kołowrotku, Król olch do poezji Goethego, oraz cykle Piękna młynarka i Podróż zimowa do tekstu Wilhelma Müllera. Melodie jego pieśni stawały się czasem tematem wariacji i parafraz instrumentalnych (Kwintet „Pstrąg”; Kwartet „Śmierć idziewczyna”; Fantazja „Wędrowiec”).
Robert Schumann stworzył ponad 200 pieśni, które najczęściej łączył w cykle: Miłość poety, Miłość i życie kobiety, Mirty. Jego ulubieni poeci to Heinrich Heine, Joseph von Eichendorff. Najczęściej pisze pieśni przekomponowane.
Johannes Brahms nawiązuje do ludowości, pisze często proste pieśni zwrotkowe. Jego największym arcydziełem są Cztery pieśni poważne do tekstów biblijnych.
Hugo Wolf napisał około 300 pieśni, najbardziej znane cykle to Śpiewnik włoski, Śpiewnik hiszpański. Charakterystyczna dla pieśni Wolfa jest zaawansowana, pełna chromatyzmów harmonika, która nawiązuje do stylu Wagnera.
Gustav Mahler jest twórcą lirycznej pieśni orkiestrowej. Najważniejsze cykle i zbiory: Lieder eines fahrenden Gesellen, Des Knaben Wunderhorn, Kindertotenlieder. Są to pieśni o zaawansowanej harmonice i formie.
Styl pieśni Richarda Straussa inspirowany jest muzycznym językiem Wagnera. Muzyka podporządkowana jest słowu, jednocześnie wykorzystuje zaawansowaną, późnoromantyczną harmonię. Pisze zarówno pieśni z fortepianem jak i z orkiestrą (Cztery ostatniepieśni na głos kobiecy i orkiestrę).
Stanisław Moniuszkonazywany jest ojcem polskiej pieśni. Napisał ponad 200 pieśni, wydanych w 12 tomach zbioru Śpiewniki domowe. Najbardziej znanymi pieśniami Moniuszki są Prząśniczka, Dziad i baba, Czaty, Stary kapral, Kozak.
Zadanie:
W tej pieśni odzywa się czterech bohaterów: narrator, ojciec, syn i Król Olch. Słuchając śledź uważnie, która z postaci “mówi” w danym momencie.
Zwróć też uwagę na fakturę akompaniamentu fortepianowego. Kompozytor sięgnął do malarstwa dźwiękowego i poprzez repetycję akordów akompaniamentu oddał pęd galopującego konia.
Akompaniament ten towarzyszy trzem z tych osób, przy czwartej natomiast się zmienia. Która z postaci wprowadza zmienioną fakturę akompaniamentu?