Klasa V - Polskie pieśni historyczne

 Temat: Polskie pieśni historyczne

Co będziecie dzisiaj robić?

- Wysłuchacie pieśni historycznych

- Utrwalicie słowa Hymnu Polski

- Dowiecie się, jak powstał Mazurek Dąbrowskiego

W lipcu 1797 roku, we włoskim miasteczku Regio Emilia Józef Wybicki napisał Pieśń Legionów Polskich we Włoszech z myślą o uroczystości pożegnalnej, zorganizowanej z okazji odchodzących z miasta polskich legionistów. Za muzykę pieśni posłużyła autorowi melodia ludowego mazurka, którą sam dostosował do tekstu. Pieśń Wybickiego od pierwszego jej wykonania zapadła żołnierzom głęboko w serca. Słowa utworu potęgowały ich wiarę w nieśmiertelność ojczyzny i dawały nadzieję na odzyskanie niepodległości. Drogą do zwycięstwa prowadzić miał ich dzielny wódz.

Niebawem utwór stał się popularny i w naszym kraju, gdzie śpiewano go jako pieśń narodową na ulicach miast i w arystokratycznych salonach. Nie istniał jeszcze wtedy w powszechnym użyciu zapis pieśni, więc przekazywano ją sobie drogą ustną, co przyczyniło się czasem do zmiany słów lub dokładania całkiem nowych strof, np. powszechnie przyjął się zwrot "Jeszcze Polska nie zginęła" zamiast - jak napisał Wybicki - "Jeszcze Polska nie umarła". Z czasem pieśń nazwano "Mazurkiem Dąbrowskiego".

Mazurek Dąbrowskiego

Jeszcze Polska nie zginęła, 

Kiedy my żyjemy. 

Co nam obca przemoc wzięła, 

Szablą odbierzemy. 

Marsz, marsz Dąbrowski, 

Z ziemi włoskiej do Polski, 

Za twoim przewodem 

Złączym się z narodem.

 Przejdziem Wisłę, przejdziem Wartę, 

Będziem Polakami, 

Dał nam przykład Bonaparte, 

Jak zwyciężać mamy. 

Marsz, marsz Dąbrowski... 

Jak Czarniecki do Poznania 

Po szwedzkim zaborze, 

Dla ojczyzny ratowania 

Wrócim się przez morze. 

Marsz, marsz Dąbrowski... 

Już tam ojciec do swej Basi 

Mówi zapłakany — 

„Słuchaj jeno, pono nasi, 

Biją w tarabany”. 

Marsz, marsz Dąbrowski...

Tekst według pisowni rękopisu Wybickiego 

(według: J.S. Kopczewski, O naszym hymnie narodowym, NK, Warszawa 1988) 

 Jeszcze Polska nie umarła, 

kiedy my żyjemy. 

Co nam obca moc wydarła, 

szablą odbijemy. 

Marsz, marsz, Dąbrowski 

do Polski z ziemi włoski 

za Twoim przewodem 

złączem się z narodem. 

Jak Czarnecki do Poznania 

wracał się przez morze 

dla ojczyzny ratowania 

po szwedzkim rozbiorze. 

Marsz, marsz, Dąbrowski... 

Przejdziem Wisłę przejdziem Wartę 

będziem Polakami 

dał nam przykład Bonaparte 

jak zwyciężać mamy. 

Marsz, marsz, Dąbrowski... 

Niemiec, Moskal nie osiędzie, 

gdy jąwszy pałasza, 

hasłem wszystkich zgoda będzie 

i ojczyzna nasza. 

Marsz, marsz, Dąbrowski... 

Już tam ojciec do swej Basi 

mówi zapłakany: 

"słuchaj jeno, pono nasi 

biją w tarabany." 

Marsz, marsz, Dąbrowski... 

Na to wszystkich jedne głosy:

 "Dosyć tej niewoli 

mamy Racławickie Kosy, 

Kościuszkę, Bóg pozwoli." 

ZADANIE 1

Zaśpiewaj samodzielnie "Mazurek Dąbrowskiego". Pamiętaj o odpowiedniej postawie.

Pieśń wojskowa "Przybyli ułani pod okienko" powstała w 1914 roku. Tekst do melodii ludowej, opartej na rytmie krakowiaka, napisał Feliks Gwiżdż, oficer 4 Pułku Piechoty Legionów Polskich. Autor ułożył kilka pierwszych zwrotek, pozostałe dopisali sami żołnierze. Wesoła melodia i sielankowy charakter pieśni sprawiły, że była ona bardzo popularna w okresie I wojny światowej. Pozwalała na chwilę zapomnieć o dramatycznych wydarzeniach i przykrych bitewnych obrazach.

Przybyli ułani pod okienko

Klasa VII - NAJSTARSZE POLSKIE HYMNY

 Temat: NAJSTARSZE POSLKIE HYMNY

CO BĘDZIECIE DZISIAJ ROBIĆ?

- Posłuchacie pieśni patriotycznych

- Poznacie informacje na temat najstarszych hymnów oraz pieśni żołnierskich i bojowych

BOGURODZICA

wiek XIII

Pierwszym hymnem napisanym w języku polskim oraz najstarszą pieśnią religijną i bojową polskich rycerzy jest "Bogurodzica".

Jej początkowe zwrotki powstały prawdopodobnie w XIII wieku. W średniowieczu utwór ten pełnił funkcję hymnu państwowego. Oddziały polskie i litewskie wykonały go przed bitwą z Krzyżakami stoczoną pod Grunwaldem w 1410 r.

Idzie żołnierz borem, lasem

wiek XV

Za pierwszą polską pieśń wojskową uznaje się utwór "Idzie żołnierz borem, lasem". Kompozycja ta powstała najprawdopodobniej w 1444 r., w którym wojska polsko - węgierskie stoczyły pod Warną bitwę z armią turecką. Najstarszy zachowany zapis tej kompozycji pochodzi z 1597 r. Twórcy tekstu i melodii pozostają nieznani.

Do broni bracia; Pobudka krakusów

wiek XVIII

Najbardziej znane pieśni  XVIII-wieczne nawiązują do powstania kościuszkowskiego, w którym męstwem i walecznością wykazali się kosynierzy - chłopi walczący kosami. Z tego okresu pochodzą utwory: "Do broni bracia" i "Pobudka krakusów"

ZADANIE 1

Posłuchaj kilka razy utworu Piechota, następnie postaraj się samodzielnie zaśpiewać.

Wersja bez śpiewu: